Meelopen en meeleven met Joden en Palestijnen

Henk Fonteyn deed het drie maanden lang in opdracht van de Wereldraad van Kerken: meelopen en meeleven met Palestijnen én Joden in door Israël bezet gebied. Zijn ervaringen, gedachten en vragen zette hij op papier.

Niet pro-Palestijns, niet anti-Israël, maar voor mensenrechten. Aldus een van de uitgangspunten van het programma van EAPPI (zie kader). Meerzijdige partijdigheid dus. In de praktijk is dat een hele kunst. Zeker wanneer je het gevoel hebt, dat je te gast bent bij de underdog.

Terroristen?

Het is ondoenlijk om niet emotioneel betrokken te raken bij de mensen met wie we hier dagelijks omgaan. Bij wie we aan tafel worden genodigd. Die ons toelaten in hun leven. Die talloze malen aan ons vragen: hoe kijken de mensen in jouw land tegen ons aan? Klopt het dat iedereen denkt dat we allemaal terroristen zijn? Ik antwoord dan dat dit beeld aan het verschuiven is, maar erken ook dat deze gedachte hardnekkig voortleeft in bepaalde kringen.

De Palestijnse jongeren die met stenen gooien zijn in de beeldvorming van velen uitgegroeid tot gevaarlijke en gewelddadige (potentiële) terroristen, tegen wie het Israëlische leger noodgedwongen moet optreden en dat dan zo ingehouden mogelijk doet. Wij ontmoeten deze jongeren dagelijks. Ze zijn behulpzaam, aardig, beleefd en vol belangstelling naar ons leven in ons land van herkomst. Vaak zijn ze werkloos, met nauwelijks vooruitzicht op verbetering van hun situatie, en met het gevoel dat de hele wereld hen vergeten is. Een steen, een brandende autoband, geschreeuw, dat zijn hun wapenen. Uitingen van verwonde trots en diepe frustratie. Het Israëlische leger stelt daar een overmacht aan goed getrainde soldaten en geavanceerd materiaal tegenover. Mijn meerzijdige partijdigheid komt dan wel eens onder druk te staan…

Maar toch…

En ja, er zijn extremisten onder de Palestijnen. Zoals die er ook zijn onder de Israëliërs. En nee, niet alle Palestijnen in Israëlische gevangenissen zijn brandschoon. Maar liever dan vanuit deze negatieve overweging wil ik me positief laten stimuleren toch die meerzijdige partijdigheid te blijven zoeken. En gelukkig, er zijn vele voorbeelden van moedige Israëli´s die tegen de politieke koers van de regering Netanyahu opkomen voor de rechten van het Palestijnse volk. En ook die Israëliërs zijn weer niet in een hokje op te sluiten. Het varieert van in traditioneel zwart gehulde, bebaarde orthodoxe joden met hoed tot moderne linkse intellectuelen. En het is een verademing in de Israëlische krant Ha Aretz vlijmscherpe politieke commentaren en analyses te lezen waarin de dubbele agenda van Benny Netanyahu aan de kaak gesteld wordt. En regelmatig voegen zich uit Israël afkomstige, Joodse deelnemers bij Palestijnse demonstraties tegen landje pik en andere onrechtvaardigheden. Zoals de mensen van Combatants for Peace, Israëlische ex-militairen die niet geloven dat je een volk dat om zijn rechten vraagt, met geweld tot onderwerping kunt brengen.

Mijn meerzijdige partijdigheid komt wel eens onder druk te staan. Zeker wanneer je het gevoel hebt, dat je te gast bent bij de underdog.

Mens en militair

Over militairen gesproken, hoe blijven zij er mens bij? Die vraag houdt mij bezig. Ook als bezetter kun je slachtoffer van de bezetting zijn. De militairen moeten soms diegenen beschermen die van die bescherming misbruik maken om anderen te intimideren. Een lastige taak voor de Israëlische soldaten, die lang niet allemaal warme gevoelens koesteren voor het regeringsbeleid en voor soms uitermate agressief optredende kolonisten. Lees hun verhalen, verzameld door de (Israëlische) beweging Breaking the Silence. Ik merk dat ik als veteraan, anders dan sommigen van mijn collega-vrijwilligers die hun wortels in de vredesbeweging hebben, met begrip en een zekere sympathie naar de Israëlische militairen kijk. De meesten zie ik doen wat ze moeten doen, zakelijk, soms met een menselijk gezicht. Met soms een onaangename uitzondering… De commandant van een groepje soldaten bij een controlepost waar Palestijnse boeren dagelijks wachten tot ze hun akker of gaarde aan de andere kant van de Muur mogen gaan bewerken, roept luidkeels, zodat alle wachtenden het kunnen horen, met een uitdagende blik in onze richting: ´This is my land!´


Henk Fonteyn en EAPPI

EAPPI staat voor Ecumenical Accompaniment Program in Palestine and Israel. Naar aanleiding van een noodkreet van de gezamenlijke christelijke kerken in Jeruzalem besloot de Wereldraad van Kerken om jaarlijks vrijwilligers uit te zenden die drie maanden lang in teams op diverse locaties op de Westelijke Jordaanoever in het door Israël bezette gebied wonen en zo dagelijks meeleven met wat deze bezetting voor het Palestijnse volk betekent. Daarbij geven de vrijwilligers in het bijzonder aandacht aan de christelijke minderheid onder de Palestijnen. Ook wordt samengewerkt met vredesgroepen van zowel Palestijnse als Israëlische origine en steun gegeven aan alle pogingen om geweldloos tot een rechtvaardige oplossing te komen. Het begrip ‘Accompaniment’, letterlijk: samen brood delen, is ontleend aan het Bijbelverhaal van de Emmaüsgangers (Lucas 24). EAPPI-vrijwilligers hopen door ‘een stukje mee te lopen’ een levend teken van hoop te zijn. Henk Fonteyn was tot dit voorjaar geestelijk verzorger bij de koninklijke landmacht. Na zijn functioneel leeftijdsontslag was hij drie maanden als Ecumenical Accompanier werkzaam op de Westelijke Jordaanoever, met als standplaats Jayyus. Zie voor meer informatie www.eappi.org. Henk Fonteyn is uit te nodigen voor gespreksavonden over zijn ervaringen.


Henk Fonteyn

Wilt u hierop reageren? Dat kan.
Mail naar: redactie@maandbladreveil.nl

Kijk eens bij www.cfpeace.org

Categorieën: Artikelen.