Het onderwerp ‘vrouw-zijn’ in relatie tot de Bijbel heeft al veel stof doen opwaaien, maar een eenduidige visie is er nog altijd niet. Lees De deugdzame huisvrouw van Rachel Held Evans.
Over het beeld van de Bijbelse vrouw lopen de meningen nogal uiteen. De één vindt een broek voor vrouwen uit den boze, de ander kan zich er niet druk over maken. Een vrouwelijke dominee? Een werkende of een thuisblijfmoeder? Een hoedje tijdens de kerkdienst of blootshoofds? Pas nog was het hét nieuws van de dag: ‘De eerste vrouwelijke lijsttrekker van de SGP is een feit’. En reken maar dat daar discussies over zijn (en worden) gevoerd.
Tijden veranderen en meningen ook. Werd een meisje vroeger na de basisschool direct thuis gehaald om het huishouden te leren, in de loop van de jaren mocht ze eerst nog naar de huishoudschool en nu is het de normaalste zaak van de wereld dat meisjes studeren en een baan hebben. De meeste vrouwen willen ook liever van het beeld af, dat vrouwen enkel en alleen geschikt zijn om voor de kinderen te zorgen, te wassen, te strijken en eten te koken. We willen ons mannetje staan. We doen toch zeker niet onder voor mannen?! Maar is dat ook wat de Bijbel zegt? Zijn al die regels, afkomstig uit verschillende tijden en culturen, hopeloos ouderwets of zijn ze nog steeds op de hedendaagse vrouw toepasbaar?
Rachel
Tijdens een ‘beroependag’ op de basisschool ging ze al gekleed als schrijver naar school. Uitgedost in een parmantig mantelpakje, bril op haar neus en een schrijfblok onder haar arm. Kortom, een auteur in spe. Naam: Rachel Held Evans. Nu is ze vooral bekend van haar blog dat wereldwijd miljoenen lezers trekt. Ze biedt een platform voor discussies over alle mogelijke onderwerpen, meestal gerelateerd aan het geloof. Daarnaast heeft ze twee boeken geschreven, die beide positief ontvangen werden en houdt ze lezingen in kerken, op conferenties en universiteiten.Om Rachel met haar eigen woorden te omschrijven: ‘Het beste in mijn leven is Dan, mijn man, vlak daarop volgt het Alabama football. Ik ben sceptisch, creatief en een volgeling van Jezus, met één voorzichtige stap per keer probeer ik deze geloofsreis te ondergaan.’
Discussie
Op de universiteit kwam Rachel erachter dat de meningen over de positie van de vrouw in de samenleving mijlenver uiteen liepen, verschilden als dag en nacht. Discussies tot in de kleine uurtjes over het al dan niet kandidaat stellen van een vrouwelijke voorzitter waren geen uitzondering. Sommigen waren er stellig van overtuigd dat het een christelijke vrouw betaamt een stapje opzij te doen voor de man, anderen beweerden dat die regel alleen op ging voor de kerk en weer anderen zagen het hele punt niet. In de daaropvolgende jaren raakte Rachel meer en meer gefrustreerd door het te pas en onpas gebruik van het begrip ‘bijbelse vrouwelijkheid’. Rachel wil laten zien dat niet één vrouw, hoe vroom ze ook is, zalig zal worden door het strikt opvolgen van regeltjes. Ook zou er een dialoog op gang moeten komen. En zo werd het idee geboren: ze zou zich een jaar lang laten leiden door alle Bijbelse voorschriften voor de vrouw.
Mopperpot
De ‘Tien Geboden van Bijbelse Vrouwelijkheid’ werden haar leidraad voor iedere dag. Ook stond er iedere maand een deugd centraal. Zachtmoedigheid was de eerste waaraan ze moest geloven. Roddelen werd taboe, ze zou zich toeleggen op contemplatief gebed, een zacht en stil gemoed ontwikkelen en lessen in etiquette volgen. Daarbij introduceerde ze de ‘mopperpot’. Iedere keer als ze haar boekje te buiten ging aan schelden, zeuren, roddels en alles wat er bij in de buurt komt, ging er één, twee of vijf cent in. Aan het eind van de maand zou ze het aantal centen omzetten in minuten en die al boete doende doorbrengen op het dak van haar huis.
De maanden vlogen voorbij. Ze leerde beter koken en hoe je je huis schoon moet houden. Ze sprak Dan aan met ‘heer’, ging op bezoek bij de Amish, beleefde de stilte met de Quakers en logeerde bij monniken. Ze leerde naaien, maakte haar eerste jurk en stond langs de kant van de weg met een spandoek: Dan is GEWELDIG. Vierde sabbat met alles erop en eraan en kampeerde in een tentje in de voortuin, tijdens de eerste dagen van haar ongesteldheid (ze was onrein). Drie dagen lang was ze de trotse moeder van haar zoon Chip*, en ze fungeerde als Dans assistent.
Maar naast het strikt opvolgen van alle regeltjes, bracht ze uren door met de Bijbel en deed onderzoek naar de aard, de oorsprong en de echte bedoeling van de teksten. Ze spitte bergen boeken door, vergeleek het ene commentaar met het andere, op zoek naar een antwoord op al haar vragen.
Geen to-do list
“Bijbelse vrouwelijkheid is een illusie, zoiets bestaat niet”, luidde Rachels conclusie. Er is geen vastomlijnd rollenpatroon, dat op iedere vrouw universeel toepasbaar is. De godvrezende vrouwen uit de Bijbel waren niet allemaal hetzelfde: de één was een slavin, de ander een prostituee, een derde koningin. Je had moeders, martelaren, bijvrouwen en rechters. Dus geen pasklare antwoorden op onze vragen, geen lijstje met do’s en don’ts, dat we op de koelkast kunnen plakken en that’s it. Nee, de Bijbel is een complex boek; een mix van brieven, profetieën, filosofie, poëzie, spreuken en geboden, afkomstig uit verschillende tijden en culturen, ontstaan vanuit verschillende achtergronden. Het vraagt om voortdurende bestudering en toepassing op ons dagelijks leven. We zijn nogal eens geneigd om de teksten die ons bekoren meer prioriteit te geven dan bijv. de wetten uit Leviticus. Hoe vaak worden ze niet overgeslagen, met de gedachte: die zijn passé. Op naar het volgende boek. Maar ze staan niet voor niets in de Bijbel. God wilde dat ze erin zouden staan en dus hebben ze ook een boodschap voor ons. We hoeven er ons misschien niet strikt aan te houden, maar we kunnen er wel van leren. Was het Jezus zelf niet die alle oudtestamentische wetten samenvatte met deze woorden: ‘Het voornaamste is: […] “Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand en met heel uw kracht.” Het tweede daaraan gelijk: “Heb uw naaste lief als uzelf.” Er zijn geen geboden belangrijker dan deze.’(Marc. 12:29-31)? Daar kan alleen maar een eerbiedig ‘amen’ op volgen.
Geen zware kost
Je hoeft het niet in alles met Rachel eens te zijn om wat van haar boek te leren. De auteur zet je aan het denken, zodat je je Bijbel erbij pakt, aan het lezen slaat en dingen ontdekt, waar je voorheen overheen las. Ze geeft je nieuwe inzichten en dat ook nog eens op een prettige, niet belerende manier en de soms hilarische situaties maken dat het geen zware kost wordt. Elke vrouw zou dit boek op zijn minst één keer moeten lezen. En voor mannen zou dat ook geen gek idee zijn!
Daniëlle Heerens
danielleheerens@maandbladreveil.nl
*Een elektrische pop met chip die zich gedraagt als een echte baby. Dit experiment duurde drie dagen.
Rachel Held Evans is schrijfster en woont in Tennessee (VS). Ze is bekend geworden door haar blog, geeft lezingen en heeft gepubliceerd in The Washington Post, The Guardian, The Times London en het Nederlandse opinieblad De Nieuwe Koers. Inmiddels staan er twee boeken op haar naam (Evolving in Monkey Town en a Year of Biblical Womanhood).
‘Tien Geboden van Bijbelse Vrouwelijkheid’
• Gij zult u in alles onderwerpen aan de wil van uw man.
• Gij zult u allereerst toewijden aan huishoudelijke taken.
• Gij zult u toeleggen op het moederschap.
• Gij zult een stille zachtmoedige geest ontwikkelen.
• Gij zult u ingetogen kleden.
• Gij zult uw hoofd bedekken wanneer u bidt.
• Gij zult uw haar niet afknippen.
• Gij zult niet onderwijzen in de gemeente.
• Gij zult niet kwaadspreken.
• Gij zult geen gezag hebben over een man.
