Alweer een paar jaar geleden verscheen het boekje Schuren en plamuren – onderhoudstips voor relaties. Auteur Jeannet Bijleveld, bouwkundige, noemt het een doe-het-zelf-boek voor relatieklusjes. “Met het schuurpapier van de eerlijkheid en het plamuurmes van de vergevingsgezindheid kom je een heel eind!”
Aan de basis van het boekje lag een vraag van het Friesch Dagblad aan Jeannet. Men was op zoek naar een schrijver voor een nieuwe relatiepagina in de zaterdagbijlage. Het moment in 2008 waarop dat telefoontje kwam was opmerkelijk: precies op die dag waren Jeannet en Lieuwe 25 jaar getrouwd en op dat uur zaten goede vrienden van hen bij een advocaat voor hun scheiding. “Een moment waarop je alles wilt doen om stellen te bemoedigen om tijd te investeren in hun relatie,” aldus Jeannet. Het gaf haar de moed om op de vraag in te gaan. Ze ging aan de slag en al snel kwamen er positieve reacties op haar verhalen, ook van mannen. Het bleek dat vooral de praktische voorbeelden gespreksstof gaven bij de weekendkoffie. Inmiddels heeft Jeannet zo’n 70 columns geschreven, allemaal gekoppeld aan de alledaagse realiteit.
Laat je verrassen
“Ik heb eigenlijk een hekel aan het gezegde ‘liefde is een werkwoord’. Daaruit spreekt de gedachte dat het altijd maar vermoeiend doorgaat. Inderdaad, schuren en plamuren verwijst ook naar werk, maar de intentie is iets moois, iets kostbaars wat je samen hebt. Als je tijdig het lichte werk van schuren en plamuren aanpakt, blijft het mooi en wordt het zelfs mooier. Zo voorkom je het zware en dure vervangen van verrotte kozijnen. Je bent geen onveranderlijke persoon, je partner ook niet. Laat je verrassen en wees niet bang voor veranderingen.”
Echt contact
Jeannet ondervond zelf een grote verandering toen haar man van baan veranderde en het gezin van Delft naar Friesland verhuisde. Een hele omschakeling. Ineens zat ze zonder werk en zonder rijbewijs in een dorp. Maar er ontstonden volop nieuwe mogelijkheden. Nieuw werk, een nieuw netwerk, een kind erbij, een oppasgezin met wie een mooi contact groeide. “Omdat onze familie niet in de buurt woont, was er – overigens ook in Delft al – de noodzaak om een gezinsnetwerk op te bouwen. Het begon met een ander studentengezin dat een advertentie zette met de tekst ‘Tijs zoekt een vriendje’. Dat vriendje bleek ook een vriendinnetje te mogen zijn, en zo ontstond het ‘samen op leven’ met verscheidene andere families. Heel verschillende gezinnen, vertrouwd met elkaar. Het ene traditioneler dan wij, het andere kunstzinniger, er waren ook vluchtelingengezinnen, van alles – al kende het Westen meer mix dan Friesland. Onze kinderen ontdekten zo meerdere manieren van leven. Ze leerden ervan en genoten van de leuke dingen die het met zich meebracht. Hier waardeer je het ene, daar het andere. Als ouders van zichzelf verwachten dat ze alles moeten bieden wat de kinderen nodig hebben, overvragen ze zichzelf. Ook over de generaties heen. Als je erop rekent dat je ouders wel op de kleinkinderen gaan passen, zet je elkaar vast. Gun ieder eigen ruimte. Misschien vindt opa oppassen leuk en oma niet, of andersom. Geen probleem, houd het open. Goed contact is kostbaar. Naast het Facebook-gebeuren is het meer dan ooit belangrijk dat er echt contact is. Facebook is leuk, maar durf je je hart ook te delen met de mensen die direct om je heen leven?”
Samen is leuker
Het gezin Bijleveld neemt thuis veel tijd om samen te eten en mensen uit te nodigen. “Onze nu volwassen wordende kinderen doen dat ook. Een tv hebben we nooit gehad, dat scheelt veel tijdsdruk. Al moet ik zeggen dat tv van nu minder dwingend is dan tv tien jaar geleden. Door uitzendinggemist en tv on demand bepaalt het apparaat niet meer dat je nú moet kijken. Films kijken we wel graag. Liefst samen, ook toen de kinderen opgroeiden. Dan zie je wat iemand raakt en kun je er wat mee. Toen ik 50 werd, hadden we een beamer neergezet waarop iedereen YouTube-filmpjes kon laten zien. Geweldig was dat. Samen kijken is veel leuker dan je in je eentje te vermaken.”
Misverstanden
Filmpjes, vooral humoristische, gebruikt Jeannet ook graag bij de Marriage Course, een relatieopfriscursus van Alpha. “Beelden zeggen meer dan woorden en zijn herkenbaar. Veel mensen denken dat hun relatieprobleem uniek is. Maar dat is niet zo. Tijdens de cursus ontdekken mensen hoeveel relaties gemeen hebben, bijvoorbeeld als het gaat om behoeften. Er zijn veel verschillende manieren waarop mensen energie opdoen als ze moe thuiskomen. De een gaat sporten, de ander schilderen, de volgende lezen en weer een ander muziek maken of uitgebreid bijkletsen.
In de kerk komen huwelijksproblemen vaak pas boven water als het te laat is
Omdat mensen geneigd zijn als geliefde een tegenpool te kiezen, liggen misverstanden op de loer. Je begrijpt die ander gewoon niet automatisch. Daarnaast heeft elke relatiefase herkenbare kwesties. Pas samen en dolverliefd, vermoeide ouders van jonge kinderen, de dynamiek van een opgroeiend gezin, omgaan met pubers, uitvliegende kinderen en het leger wordende huis. Het samenleven verandert steeds en dat levert nieuwe vragen op.”
Marriagecourse
In de kerk komen huwelijksproblemen vaak pas boven water als het te laat is en de echtscheiding al geregeld is. Tijdens huisbezoeken wordt zelden geïnformeerd naar de relatie, dat vindt men niet passen in onze geïndividualiseerde tijd. Een gemiste kans, vindt Bijleveld: “Er is zoveel te winnen. Een marriagecourse kan een mooi evaluatiemoment in een neutrale fase zijn. Je kunt dingen beter bespreken als er geen spanning op staat.” Bij de cursus leer je om dat wat er in je relatie gebeurt bespreekbaar te maken. Zo’n marriagecourse bestaat uit zeven avonden samen. In een leuke sfeer van verwennerij bespreek je na de introductie een thema, niet als groep, gewoon samen. Daarna ga je naar huis. Contact met de leiding is wel mogelijk, maar dat hoeft niet. Mensen kunnen een afspraak maken voor een verkennend gesprek. Bijleveld: “Wij zijn geen specialisten en geen therapeuten, maar we kunnen wel wat verheldering bieden en mensen op een bepaald spoor zetten. Ik ben een ingenieurstype, zit analytisch in elkaar, wiskunde was mijn favoriete vak. Ik ben geen gevoelsmens volgens de coach die ik ooit had. Dat klopt. Als je vraagt wat ik voel, antwoord ik: ‘Ik denk dat ik dat voel,’ zoals mannen vaak reageren. Dat maakt me tot een geschikte brugfiguur als mensen vastlopen in hun communicatie. Een time-out nemen is soms wijs. Als er een conflict opdoemt, verschuif het gesprek dan naar een rustig moment en voorkom escalatie.”
Relaties die hersteld worden na ‘gedoe’ zijn veelal gelukkiger
dan volgende relaties na een relatiebreuk
Herstellen maakt gelukkiger
Relaties die hersteld worden na ‘gedoe’ zijn veelal gelukkiger dan volgende relaties na een relatiebreuk, is haar overtuiging. “Het wordt nooit meer echt relaxed, altijd blijven er scheuren in je bestaan. Schoonfamilie, kinderen, de feesten die je niet meer samen kunt vieren, er is zoveel moois dat bekrast blijft. Ook is er vaak de irritatie van ‘hee, nu kan hij/zij ineens wel dit of dat…’. Dat had voorkomen kunnen worden. Veel echtscheidingen ontstaan doordat mensen hun moeilijkheden niet delen – of alleen met gelijkgestemden, die met hen meepraten. Als de verhardingsfase van teleurstelling lang duurt, wordt het steeds lastiger om de relatie te herstellen. Schuren en plamuren is dan niet meer genoeg.”
Joke Veerman
jokeveerman@maandbladreveil.nl
Jeannet Bijleveld (1962)
studeerde bouwkunde in Delft en Pastoral Studies in Londen en werkt als planvormer bij Wetterskip Fryslan. Ze is getrouwd met Lieuwe, tot voor kort coördinator bij het opvangcentrum het Lichtpunt in Kollumerzwaag en nu wethouder in deze gemeente. Ze hebben zes kinderen. Sinds 2007 geven zij samen met anderen de Marriage Course van Alpha. www.schurenenplamuren.nl en www.marriagecourse.nl
