Ik ben opgegroeid in een heel beschermde bubbel. Mijn ouders waren superrijk en ik ben dan ook enorm verwend. Ik kreeg cadeaus en maaltijden waar veel mensen niet eens van kunnen dromen. Mijn opleiding was zeer exclusief en was een van de besten ter wereld. Bovendien heb ik altijd in een zeer luxe wijk gewoond. Daarom heb ik ook eigenlijk nooit contact gehad met mensen buiten mijn eigen sociale cirkel.
Vindt u mij elitair? Verrassing: u woont in dezelfde bubbel. Die bubbel heet het rijke westen. Voor Nederlandse begrippen heb ik namelijk een normaal leven en ben ik helemaal niet zo rijk. Maar vergeleken met de rest van de wereld ben ik ontzettend rijk en verwend. U trouwens ook. Want zelfs als u van een bijstandsuitkering moet rondkomen (al realiseer ik me dat dat heel moeilijk kan zijn), bent u rijker dan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking. En hebt u toegang tot een gezondheidszorg en onderwijsstelsel dat tot de beste van de wereld behoort.
Lijden
In zo’n omgeving vergeet je snel hoe erg mensen in andere delen van de wereld lijden. Kinderen die niet naar school kunnen maar moeten werken, omdat hun ouders niet genoeg verdienen om eten te kopen. Fabrieksarbeiders die ziek worden, omdat hun werkomstandigheden zo slecht zijn. Mensen die lijden onder handicaps, omdat ze geen geld hebben voor de juiste medicijnen of operaties. We zien ze meestal niet. Het is alsof ik in een compleet andere wereld leef. Af en toe vang ik een glimp op van de ellende van armoede in het journaal. Maar na vijftien minuten doe ik de tv uit en heb ik alleen nog oog voor mijn eigen wereldje. En zo blijf ik in mijn bubbel leven.
Spijkerbroek
Het gekke is dat die wereld van armoede eigenlijk helemaal niet zo gescheiden is van die ons. Want mijn rijke, westerse leventje heeft alles te maken met de problemen in de derde wereld. Sterker nog, ik draag met mijn luxe bij aan de problemen daar.
De spijkerbroek die ik nu aan heb, is waarschijnlijk gemaakt in een fabriek in een ver land waar mensen zwaar onderbetaald worden. De bestanddelen van mijn computer? Grote kans dat die uit mijnen in Afrika komen, waar kinderen onder erbarmelijke omstandigheden werken. Mijn thee is geplukt door boeren in ontwikkelingslanden, die veel te weinig betaald krijgen. En de energie die ik gebruik met de auto en met elektriciteit, draagt bij aan de opwarming van de aarde. En ook daar hebben vooral de arme landen en de arme mensen last van.
Profeten
Ik geloof niet dat God het zo bedoeld heeft. In de Bijbel spreekt Hij Zijn volk herhaaldelijk aan op hoe zij omgaan met de armen en kwetsbaren. Via verschillende profeten liet Hij weten dat Hij woedend was op de uitbuiting van de armen: ‘Ze verkopen de rechtvaardigen voor zilver en de armen voor een paar sandalen. Ze zijn eropuit de zwakken in het stof te laten kruipen, en de machtelozen dringen ze opzij’ (Amos 2:6-7). Hij wilde rechtvaardigheid van Zijn volk: ‘Brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, iemand kleden die naakt rondloopt, je bekommeren om je medemensen’ (Jesaja 58:7).
Er is geen reden waarom God niet ook aan ons zou vragen op te komen voor de armen
Wij verschillen niet zo veel van het volk van Israël. Ook veel mensen in Israël leefden in een bubbel. Ze waren uit op hun eigen gewin en gaven liever geen aandacht aan de armen. Net zoals wij. Alleen is in ons geval de armoede misschien geografisch iets verder weg. Wij zien de armen niet in onze stadspoort, maar op tv. En wij buiten misschien niet hoogstpersoonlijk mensen uit, maar we kopen de producten van multinationals die dat wél doen. Er is geen reden waarom God niet ook boos zou zijn om het onrecht waar wij verantwoordelijk voor zijn. En er is geen reden waarom God niet ook aan ons zou vragen op te komen voor de armen.
Time to Turn
Dus is het tijd om uit onze beschermde bubbel te stappen. Daarom heb ik me aangesloten bij Time to Turn, een christelijk netwerk dat jongeren wil stimuleren op te komen voor duurzaamheid en eerlijke handel. Want het is echt tijd om te keren. En daarvoor hoef je geen grote, spectaculaire dingen te doen. Zoals ik al zei, heb je in je dagelijks leven al te maken met de armen in de wereld. Bijvoorbeeld als je je boodschappen doet. Uit je bubbel stappen, begint met verandering aanbrengen in die kleine dingen. Zoals de jonge mensen die in de kadertjes bij dit artikel over hun keuzes vertellen. Natuurlijk zijn de problemen rond armoede en milieu zo groot en complex dat je daar niet in één klap verandering aan kunt brengen. Wij verwachten niet dat de wereld ineens zal veranderen. God vraagt ons ook niet de wereld te redden; dat kan Hij alleen zelf. Maar ik geloof wel dat Hij ons vraagt te doen wat wij zelf in ons eigen leven kunnen. En voor mij betekent dat in ieder geval: voorzichtig uit de beschermde bubbel stappen.
Karin de Geest
karindegeest@maandbladreveil.nl
De auteur is politicoloog en werkte als communicatiemedewerker bij Time to Turn. Deze organisatie is inmiddels gestopt met haar werkzaamheden. In 1997 was Time tot Turn bij de oprichting nog een roepende in de woestijn. Inmiddels zijn er verschillende grote organisaties die zich met de thema’s van Time tot Turn bezighouden.
