Voor elk wat wils

Geloven mag weer. We zijn op zoek naar balans en rust in ons anders zo saaie en kleurloze leven en daar hoort ook een stukje zingeving bij. Dus knutselen we aan de hand van bestaande religies onze eigen godsdienst in elkaar. Op maat gemaakt.

De invulling is voor iedereen verschillend. Het aanbod is dan ook groot. We doen aan esoterie, lezen het blad Happinez, gaan massaal op pelgrimage of voelen ons ‘helemaal zen’. Ook de media spelen handig in op deze hernieuwde belangstelling voor het bovennatuurlijke en scoren met tv-programma’s als ‘De babyfluisteraar’, ‘Het zesde zintuig’, Medium en Supernatural. En wij lopen als het ware met onze creditcard door de schappen en zoeken uit wat bij ons past. De rest laten we staan. Zo reli-shoppen we wat af.

Patchworkgeloof

Het doet er ook niet toe of er al dan niet een absolute waarheid bestaat. Iedereen heeft zijn eigen waarheid en die wordt gerespecteerd. Kom niet aan met het verhaal dat jouw geloof dé waarheid is. Waar we naar zochten, vinden we in ons patchworkgeloof: geborgenheid, even uit de realiteit kunnen vluchten. De christelijke gebeden en liederen die we kennen uit onze jeugd, krijgen een plaatsje. Lekker nostalgisch. Zolang er maar geen belijdenissen bij komen kijken en het niet te dogmatisch wordt. Dan de kerkgang: eigenlijk zitten we daar niet op te wachten. Behalve bij bijzondere gelegenheden als doop, huwelijk of begrafenis.

Droomwereld

Ook het Kerstfeest is zo’n moment waarop er een raakvlak is tussen deze postmoderne spiritualiteit en de kerkelijke traditie. Een periode waarin niet-kerkelijken behoefte hebben aan kerkgang. Want in de sfeervolle decembermaand met z’n lichtjes en muziek, wippen we graag even langs de kerk. Om traditionele kerstliedjes of christmas carols te zingen en te luisteren naar de bekende verhalen over de geboorte van het kindje Jezus, die we kennen van vroeger.
Al kunnen we ook heel goed zonder de kerk. We toveren ons onderkomen om tot een sprookje waar we beschutting vinden te midden van de gure wereld. We trekken ons terug tussen de kerstballen en de kaarsjes, drinken glühwein of chocolademelk en de figuren uit de kerststal waaraan we anders weinig denken, horen er helemaal bij. De tijd staat enkele dagen stil.

Raakvlak samenleving

Wie de kerk alleen met kerst bezoekt, komt voor het geboren Kerstkind, niet voor de gekruisigde Christus. Voor een aanraking van deze wereld met het goddelijke; niet voor de verzoening door Christus. Om de wereld even te ontvluchten; niet om toevlucht te zoeken bij het kruis.
Voor de kerk is het niet gemakkelijk hier mee om te gaan. Kiezen we voor de sfeer of voor de boodschap? Leggen we de nadruk op sfeer, dan kan de boodschap ondersneeuwen. Maar bieden we in de kerk te weinig sfeer, dan laten randkerkelijken de kerkgang aan zich voorbij gaan. Dan viert men thuis wel kerst. Desnoods met de tv aan.

Kerstkind of Christus

Maar toch is het zeker mogelijk om met het kerstevangelie in de hand aan te sluiten bij de sfeer. In het kerstevangelie worden alle mensen aangesproken: ‘U is heden geboren de Zaligmaker’. Dat geldt dus niet alleen voor de herders, maar voor iedereen die de woorden uit het evangelie van Lucas horen. Zowel de herders als de wijzen gingen zonder veel voorkennis op weg om deze Koning te aanbidden. Daarom kunnen zij voor alle kerkgangers een voorbeeld zijn. Laten we daarom niet uitsluitend negatief doen over de huidige sfeerreligie, want daarmee wordt de kloof tussen kerk en samenleving nog groter.
Tegelijkertijd zit het kerstevangelie vol met thema’s die de sfeer ontstijgen: zonde, oordeel, redding, verzoening. En dat is maar goed ook. Men heeft immers in deze periode ook behoefte aan inhoud en reflectie. Elk evangelie, dus ook het kerstevangelie, kan dit bieden. Godskennis en zelfkennis kunnen immers niet zonder elkaar. Dat kan een goede ingang zijn om het enige nodige te verkondigen: de Zaligmaker der wereld.

Matthijs Schuurman
matthijsschuurman@maandbladreveil.nl

Matthijs Schuurman is predikant van de Hervormde Gemeente Oldebroek

Categorieën: Geen categorie.