Veel universiteiten zijn gesticht vanuit christelijke motieven. Maar waar is God tegenwoordig op de universiteit?
In Amerika zijn de negen universiteiten van voor de onafhankelijkheidsverklaring opgezet vanuit een christelijke basis. De universiteit van Harvard had zelfs lange tijd de spreuk Veritas Christo et Ecclesia (Waarheid voor Christus en de Kerk) in haar wapen staan. In Nederland heeft de Vrije Universiteit in Amsterdam een christelijke grondslag. Haar doel was bij de oprichting: de beoefening van de wetenschap vanuit een gelovig, gereformeerd standpunt. Wie aan de VU wilde werken was dan ook verplicht in te stemmen met deze doelstelling.
Maar waar is God tegenwoordig op de universiteit? Is er op plekken waar de wetenschap hoog in het vaandel staat nog wel plaats voor geloof? Je zou het misschien niet verwachten, maar de laatste jaren zijn er steeds meer initiatieven die het geloof een plaats geven op de campus.
Rare fratsen
Een ervan is een advertentie die Delftse hoogleraren aan het begin van het collegejaar 2014-2015 plaatsten in het studentenblad ‘Delta’. De tekst luidde: “Christelijke wetenschappers aan de TU Delft heten alle nieuwe studenten welkom aan onze universiteit!”
Deze uitnodiging werd gevolgd door een lijst met namen van christelijke hoogleraren aan de TU. Hun deur stond open voor studenten die wilden praten over levensvragen of God. Dit zorgde voor nogal wat ophef, want wetenschappers die hun geloof betrekken bij hun werk, dat kan niet. Geloof en wetenschap gaan niet samen en moeten strikt gescheiden blijven. ‘Er is geen ruimte voor geloof in de wetenschap. Wat je in je privésfeer wilt doen is geheel je eigen zaak, maar blijf uit de buurt van de wetenschap met je rare fratsen’, was een van de reacties.
Bijbel
Een ander initiatief. Afgelopen voorjaar werd de Student Bible uitgebracht, zoals de naam al zegt, een Bijbel bedoeld voor studenten. Naast een korte uitleg van het evangelie plus het Nieuwe Testament bevat deze Bijbel ook twaalf getuigenissen van hoogleraren uit heel Nederland. Zij vertellen wat de kracht van het evangelie is en waarom het juist voor een student waardevol is dit te ontdekken. Wederom een initiatief waarin christelijke wetenschappers aan studenten willen meegeven dat geloof en wetenschap goed samen kunnen gaan en dat zij hierin een voorbeeld willen zijn.
Hoogleraar als voorbeeldfiguur
De christelijke studentenvereniging IFES is blij met dit soort initiatieven, waarbij hoogleraren in een veelal atheïstische wereld uitkomen voor hun geloof en studenten aanmoedigden hierover in gesprek te gaan. In mijn werk hoor ik regelmatig verhalen over studenten die aan het twijfelen zijn gebracht toen ze naar de universiteit gingen. We scheiden ons als christenen soms zo af van de rest van de maatschappij dat christelijke studenten zich pas op de universiteit realiseren dat de wereld groter is en dat er ook andere waarheden worden geleerd. Het door de opvoeding meegekregen wereldbeeld wankelt en een deel van de studenten raakt tijdens hun studie hun aangeleerde idealen kwijt.
We scheiden ons als christenen soms zo af van de rest van de maatschappij dat christelijke studenten zich pas op de universiteit realiseren dat de wereld groter is
Dat was ook de ervaring van een van de initiatiefnemers van bovengenoemde advertentie, hoogleraar Henk Polinder: “Met de advertentie willen we christelijke studenten laten weten dat zij er niet alleen voor staan. Toen ik 28 jaar geleden ging studeren, had ik het gevoel dat er geen ruimte was voor geloof. Veel mensen lieten merken dat zij religie niet vonden passen bij harde wetenschap.”
Veritas-forum
Het zijn niet alleen de hoogleraren die een christelijk geluid op de universiteit laten horen. Studenten ondernemen zelf ook actie om het geloof een plaats te geven op de campus. Een voorbeeld hiervan is het Veritas-forum, dat in 1992 zijn oorsprong vond op de Harvard universiteit. Het idee werd geboren uit een passie voor waarheid, met het verlangen Jezus Christus centraal te stellen. Een groep christelijke studenten ging op zoek naar de waarheid. Ze richtten zich met name op levensvragen en wilden de inspiratie en de antwoorden die het christelijk geloof te bieden heeft, onder de aandacht brengen. Dit deden ze op academisch niveau. Hun aanpak sloeg aan en inmiddels zijn Veritas-fora actief in Amerika en acht Europese landen: Albanië, Denemarken, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Macedonië en Nederland.
Breed geluid
IFES organiseerde sinds 2008 meer dan dertig Veritas-fora op hogescholen en universiteiten. Steeds blijkt het een mooie manier om met elkaar in gesprek te gaan over vragen die er echt toe doen. Levensvragen worden bekeken vanuit het leven en de persoon van Jezus Christus. Globaal verloopt een avond als volgt: na een korte inleiding op het onderwerp gaan twee of drie panelleden met elkaar in gesprek. Zij belichten allemaal vanuit een andere invalshoek het onderwerp, dit kan zijn vanuit professie, maar ook vanuit levensovertuiging, want het doel is om een breed geluid te laten horen tijdens de fora. Van de studenten en docenten die op de fora afkomen, wordt ook medewerking gevraagd tijdens de discussie. Door middel van het ophouden van groene of rode kaartjes kunnen zij hun mening laten horen. Daarnaast is er ook veel ruimte voor vragen uit de zaal.
Mogelijke antwoorden
De onderwerpen en gesprekken spreken veel studenten aan. Vragen die de revue passeren zijn bijvoorbeeld:
Hoe worden we gelukkig?
Waarom is er zoveel lijden, hoe kunnen we ermee omgaan?
Kunnen we spreken over objectief ‘goed’ en ‘kwaad’?
Wat heeft wetenschap te zeggen over hoe we moeten leven?
De vraag of geloof en wetenschap samengaan, wordt omgedraaid. Het is niet de vraag of levensvragen wat met wetenschap te maken hebben, maar meer welke rol wetenschap heeft in de beantwoording van levensvragen. Wetenschap wordt zo een van de mogelijke antwoorden in plaats van de vraag. Tijdens de Veritas-fora wordt een verbinding gelegd tussen wetenschappelijke kennis en het zoeken naar een persoonlijk antwoord op levensvragen. Daardoor kan een leegte op de Nederlandse universiteiten en hogescholen opgevuld worden.
Missionair
De motivatie achter het Veritas-forum is missionair. Het stopt niet bij het organiseren van leuke debatten over geloof en wetenschap. Het grote doel is: veranderde levens en daardoor een veranderde universiteit.
Kirsten Hidding
KirstenHidding@maandbladreveil.nl
De auteur was van 2009 tot 2015 Communicatiemedewerker bij IFES-Nederland.
IFES
Over heel de wereld hebben christen-studenten zich verenigd om het evangelie uit te dragen, de Bijbel te bestuderen, intellectueel gevormd te worden en elkaar op te bouwen in het leven als christen. Dat is IFES: de International Fellowship of Evangelical Students. Studenten dragen zelf de verantwoordelijkheid voor de organisatie en leiding van de studentenvereniging. De studentenwerkers van IFES werken in nauw contact met de plaatselijke studentenverenigingen. Een student werker geeft ondersteuning op het gebied van bidden, bijbellezen en getuigen, meestal in overleg met de besturen van de studentenverenigingen. Wat doet IFES zoal: van het geven van trainingen (‘Hoe maak ik een Bijbelstudie?’) tot volledige cursussen over getuige zijn in de stad, coördinatie van cursussen die door studenten zelf worden gegeven, organiseren van gebedsbijeenkomsten op de campus, counseling en bemoediging van plaatselijke leiders etc. www.ifes.nl
Veritas-forum
… is een bijeenkomst die plaatsvindt op een universiteit of hogeschool. Alle studenten en docenten zijn welkom. Tijdens een Veritas-forum komen levensvragen aan bod, die worden bekeken vanuit het leven en de persoon van Jezus Christus. De deelnemers gaan samen op zoek naar antwoorden. Ook mensen uit andere levensbeschouwingen laten hun licht erover schijnen. Doel is een verbinding te leggen tussen wetenschappelijke kennis en het zoeken naar een persoonlijk antwoord, waarmee een lacune op de Nederlandse universiteiten wordt opgevuld. Het Veritas-forum is een project van IFES-Nederland in samenwerking met Navigators en ForumC.
