Is Pasen niet vooral een lentefeest? Is dat echt zo’n gekke gedachte? Na een lange winter, en dan ook nog eens grotendeels in lockdown doorgebracht, is het heerlijk als we overal het nieuwe, jonge leven weer zien doorbreken.
Lente
De zon en zachte temperaturen lokken ons naar buiten, je voelt het leven tintelen in je eigen lijf. Spring is in the air! Je kunt wel dansen en je glimlacht naar elke voorbijganger op straat. Helemaal niet zo gek bedacht om Pasen te vieren als een lentefeest, waarop we de winter achter ons laten! De reclameafdeling van de grootgrutters weet dat al heel lang. Geel is de kleur die overheerst in de supermarkten en op de omslag van het magazine met voorjaarsrecepten.
Pascha als oogstfeest
Het joodse Pascha, de week waarop de grote gebeurtenissen rond het proces, de kruisiging, de begrafenis en de opstanding van Jezus plaats hebben, was van origine dan ook een landbouwfeest. Een voorjaarsoogstfeest. En ook andere culturen dan die van het oude Israël kenden vergelijkbare oogstfeesten op dezelfde keerpunten in de loop van het jaar. Immers, zeker in de tijd dat de invloed van de mens op het proces van zaaien en oogsten beperkt bleef tot het basale handwerk, wist men zich geheel overgeleverd aan de voorzienigheid van God of de goden. Voor alle grote zaken in het leven, variërend van gezondheid tot vervulling van de kinderwens, een goede oogst, of een lang leven, was het zaak om met de onzichtbare wereld van God of goden op goede voet te blijven. Daarom werden eerstelingen van de oogst als dankoffer naar het heiligdom gebracht en als het ware aan God teruggegeven.
Bevrijdingsfeest
In het oude Israël zien we hoe naast het oogstfeest een tweede betekenis wordt toegevoegd, namelijk het vieren van de uittocht (exodus) uit de slavernij. Pascha werd bevrijdingsfeest, en tot op vandaag heeft dat zowel een spirituele als ook, in de staat Israël, een nationale betekenis: Pascha geldt daar voor de niet religieuze joden net zoals bij ons 5 mei: als bevrijdingsfeest. In elk geval iets om te vieren!
Christelijk Pasen
Het christelijke Paasfeest, waarop de kerk de opstanding van Christus uit de dood viert, wordt verbonden met beide aspecten van het joodse Pascha: Christus is het graan dat in de akker van de wereld is gezaaid, is gestorven, maar door de dood heen veel vrucht draagt. Als de Opgestane is Hij ook de eersteling van de nieuwe oogst, de nieuwe Adam, de voorloper van een ‘menigte die niemand tellen kan’. En tevens is de verrezen Christus als een nieuwe Mozes die allen die Hem volgen, is voorgegaan door het water van de dood naar eeuwigheidsleven in de herschapen en verloste werkelijkheid.
Door de dood naar het leven
Door de dood naar het leven. Dat is een religieus motief. Maar het is ook een patroon dat we in de natuur zien. Na de korte dagen en lange nachten allengs weer langer licht. Lammetjes in de wei en kuikentjes op de kinderboerderij, bloesemtinten en jong groen. De zon krijgt meer kracht, we voelen onze energie en levenslust toenemen. Toch ook een beetje ‘opstanding’ natuurlijk. Maar er is één groot verschil tussen christelijk Pasen vieren en een lentefeest: dat laatste blijft onderdeel van een eeuwige kringloop. Terwijl de essentie van het christelijke Paasfeest nu juist is, dat in Christus een doorbreking van die kringloop heeft plaatsgehad. Dat we leven van de hoop op de voleinding, de grote oogst, de ‘opstanding der doden’, een totaal en definitief nieuw begin.
Henk Fonteijn
Deze column staat in het paasnummer van het onafhankelijk christelijk maandblad Reveil. Een inspirerend magazine vol boeiende artikelen. Over Pasen en over het leven. Om uit te delen. Op straat, in de buurt, via uw kerk, aan uw collega’s. Gewoon overal.
Meer info of bestellen?
